en / pl

Stanisław Nogaj

lira korbowa

fot. Tadeusz Poźniak

Lirnik, budowniczy lir i pedagog. Budową lir zajmuje się od 2001 roku. Budowy instrumentów muzycznych uczył się w pracowni Mistrza Stanisława Wyżykowskiego. Podczas spotkania w 1997 roku zauroczył się brzmieniem liry, a przede wszystkim niezwykłą osobą Mistrza. Po wielu spotkaniach w pracowni został jego uczniem i przez prawie trzy lata zdobywał wiedzę i pracował pod okiem Mistrza. W 2003 roku otworzył własną pracownię, w której skupia się głównie na budowie lir, od kopii lir dziadowskich aż po instrumenty współczesne. Obecnie, wzbogacony o nowe doświadczenia i pomysły, skupia się na tworzeniu instrumentów bardzo rozbudowanych, dających muzykom coraz większe możliwości, również z wykorzystaniem wbudowanej elektroniki. Jego instrumenty  wykorzystywane są przez muzyków wędrownych, pieśniarzy, dziadów – lirników, a przede wszystkim muzyków instrumentalistów, w muzyce folkowej, eksperymentalnej i jazzowej, jak również jako eksponaty w muzeach.

Swoją wiedzę wykorzystuje również w działalności edukacyjnej, prowadził wspólnie z Mistrzem Wyżykowskim lekcje, prezentacje instrumentów i warsztaty nauki gry na lirze oraz spotkania wprowadzające w historię lirnictwa w Polsce. Jego artystyczna działalność została opisana w dwóch pracach dyplomowych poświęconych tematyce lirniczej: „Podtrzymywanie lirnictwa w Polsce. Stanisław Wyżykowski, Stanisław Nogaj – sylwetki, budownictwo, wykonawstwo” autorstwa DariuszaTrzcińskiego oraz „Hurdy-gurdy: Contemporary Destination” autorstwa Piotra Nowotnika. W 2013 roku uczestniczył w programie Instytutu Muzyki i Tańca „Szkoła Mistrzów Budowy Instrumentów Ludowych”, którego celem była nauka budowy liry korbowej, nauka pieśni oraz gry na lirze korbowej. Współtworzył film realizowanym przez Instytut Muzyki i Tańca, „Instrumenty z duszą – lira korbowa”. W 2016 r. otrzymał Nagroda w V Ogólnopolskim Konkursie na Budowę Ludowych Instrumentów Muzycznych organizowanym przez Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu za „Lirę korbową zelektryfikowaną” w kategorii „Innowacje w ludowym instrumentarium muzycznym”. Był pomysłodawcą i współrealizatorem rekonstrukcji Pracowni Mistrza Stanisława Wyżykowskiego na Rynku Galicyjskim w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Obecnie to miejsce jest sercem różnych działań kulturalnych, zarówno muzycznych, lutniczych czy warsztatowych. W 2018 roku został stypendystą Ministra Kultury realizując autorski projekt „Lira Korbowa – reaktywacja rzemiosła, muzyki, tradycji”.